علت دیده نشدن بعضی از توده‌های کبدی در سونوگرافی چیست؟

چرا برخی توده‌های کبدی در سونوگرافی دیده نمی‌شوند؟
تیم تولید محتوای ایران نوبت
1404/09/08

علت پنهان ماندن توده‌های کبدی در سونوگرافی

علت پنهان ماندن توده‌های کبدی در سونوگرافی
سونوگرافی یکی از اولین و رایج‌ترین روش‌های بررسی کبد است؛ اما همیشه قادر به نمایش تمام توده‌ها نیست. علت پنهان ماندن توده‌های کبدی در سونوگرافی مجموعه‌ای از عوامل بالینی، تکنیکی و ویژگی‌های خودِ توده است. مهم‌ترین دلایل عبارت‌اند از:

اندازه کوچک توده

ضایعاتی که کمتر از ۸ تا ۱۰ میلی‌متر هستند معمولاً قدرت تفکیک سونوگرافی برای تشخیصشان کافی نیست مخصوصاً اگر در عمق کبد باشند.

محل قرارگیری توده

توده‌های نزدیک به دیافراگم، عمق زیاد یا پشت عروق بزرگ ممکن است کاملاً مخفی بمانند.

شباهت اکوی توده با بافت کبد (ایزوایکو بودن)

وقتی توده همان میزان روشنی یا تیرگی بافت طبیعی کبد را دارد در تصویر سونوگرافی محو می‌شود و قابل تشخیص نیست.

وجود کبد چرب

چربی زیاد در بافت کبد باعث افزایش روشنایی تصویر و کاهش نفوذ امواج می‌شود. این موضوع دید پزشک را محدود و تشخیص ضایعات کوچک را بسیار سخت می‌کند.

چاقی یا گاز روده‌ها

بافت چربی زیاد و تجمع گاز در روده‌ها مانع عبور امواج صوتی شده و کیفیت تصویر را کاهش می‌دهد.

نوع و جنس توده

بعضی توده‌ها مثل همانژیوم‌های کوچک، ضایعات چربی‌دار، برخی متاستازها و توده‌های ایزوایکو ذاتاً تشخیص سختی دارند.

کیفیت دستگاه و مهارت پزشک

دستگاه‌های قدیمی و تجربه کم اپراتور می‌تواند باعث از دست رفتن ضایعات کوچک یا مرزی شود.

حرکت تنفسی بیمار

حرکت کبد هنگام تنفس ممکن است موجب محو شدن ضایعات کوچک در تصویر شود.

در مجموع سونوگرافی روش بسیار خوبی برای ارزیابی کبد است اما محدودیت‌هایی دارد. اگر پزشک شک بالینی داشته باشد معمولاً از روش‌های دیگر برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌کند.

سایر روش‌های تشخیص

سایر روش‌های تشخیص
زمانی که سونوگرافی نتواند ماهیت ضایعه را مشخص کند یا احتمال بیماری جدی وجود داشته باشد از روش‌های دقیق‌تر تصویربرداری و آزمایشگاهی استفاده می‌شود. مهم‌ترین روش‌ها عبارت‌اند از:

MRI کبد با تزریق (MR Liver with contrast)

دقیق‌ترین روش برای ارزیابی توده‌های کبدی است. MRI قدرت تفکیک بالایی دارد و می‌تواند کوچک‌ترین ضایعات ایزوایکو، متاستازها، توده‌های اولیه کبد مثل HCC و ضایعات عروقی را با وضوح بالا نشان دهد. استفاده از ماده حاجب ویژه کبد (مانند گادوکسیتیک اسید) به تشخیص ماهیت توده کمک بیشتری می‌کند.

CT اسکن شکم با تزریق

یکی از روش‌های اصلی تشخیص توده‌های بدخیم یا متاستاتیک است. CT اسکن سرعت بالا و دقت مناسبی در تشخیص ضایعات دارد و الگوی خون‌رسانی توده را در فازهای مختلف (آرتریال، پورتال، تأخیری) نشان می‌دهد. برای بررسی سرطان کبد CT سه‌فازی استاندارد است.

الاستوگرافی کبد (Elastography)

اگرچه توده را به‌طور مستقیم نشان نمی‌دهد، اما برای تشخیص میزان سفتی کبد و احتمال فیبروز یا سیروز مفید است. این اطلاعات در ارزیابی توده‌هایی که در زمینه سیروز ایجاد می‌شوند اهمیت زیادی دارد.

فیبرواسکن کبد

مشابه الاستوگرافی برای اندازه‌گیری سفتی و چربی کبد استفاده می‌شود. اگرچه توده‌ها را نشان نمی‌دهد، اما در بیماران پرخطر به تشخیص زودهنگام بیماری زمینه‌ای کمک می‌کند. چنانچه قصد انجام فیبرو اسکن کبد در تهران را دارید می‌توانید به مرکز تصویربرداری راد مراجعه کنید.

MRI یا CT سه‌بعدی با تصویربرداری دینامیک

در موارد پیچیده مشاهده الگوی دقیق خون‌رسانی ضایعه به تشخیص ماهیت توده کمک می‌کند. این روش به‌ویژه برای بررسی تومورهای عروقی مثل FNH یا همangioma بسیار کاربرد دارد.

آزمایش خون و مارکرهای توموری (AFP، CEA، CA19-9)

این آزمایش‌ها وجود برخی سرطان‌ها را محتمل‌تر می‌کنند اما به‌تنهایی برای تشخیص کافی نیستند و باید همراه با تصویربرداری استفاده شوند.

بیوپسی کبد (نمونه‌برداری)

آخرین و قطعی‌ترین روش تشخیص است اما فقط در مواردی انجام می‌شود که سایر روش‌ها نتوانند ماهیت ضایعه را مشخص کنند یا تصمیم‌گیری درمانی به نتیجه بافت‌شناسی وابسته باشد.

سونوگرافی داپلر

برای بررسی جریان خون توده و عروق اطراف آن کاربرد دارد. این روش می‌تواند سرنخ‌های مهمی درباره ماهیت ضایعه ارائه دهد.

اقدامات بعد از شناسایی

اقدامات بعد از شناسایی
پس از تشخیص یک توده کبدی مهم‌ترین مرحله انجام اقدامات تکمیلی و پیگیری‌های دقیق برای مشخص‌کردن ماهیت ضایعه و تعیین نوع درمان است. اولین قدم بررسی نتایج تصویربرداری و مقایسه آن با علائم و سابقه بیمار است. معمولاً پزشک ابتدا مشخص می‌کند که توده مشکوک به بدخیمی است یا احتمال خوش‌خیم بودن آن بیشتر است. در صورتی که یافته‌ها نامشخص باشند MRI یا CT اسکن تکمیلی با تزریق توصیه می‌شود تا جزئیات بیشتری از بافت و الگوی خون‌رسانی توده به دست آید.

اگر توده ویژگی‌های بدخیمی داشته باشد آزمایش‌های خون و مارکرهای توموری (AFP و …) درخواست می‌شود. این آزمایش‌ها همراه با تصویربرداری به ارزیابی احتمال سرطان اولیه کبد یا متاستاز کمک می‌کنند. در برخی موارد که حتی با تصویربرداری دقیق نیز ماهیت توده مشخص نمی‌شود بیوپسی کبد (نمونه‌برداری) انجام می‌شود که تشخیص قطعی را فراهم می‌کند.

در صورتی که توده خوش‌خیم باشد مانند همangioma یا FNH معمولاً درمان خاصی نیاز نیست و بیمار باید در فواصل مشخص تحت پیگیری تصویربرداری منظم قرار بگیرد تا از عدم تغییر اندازه ضایعه اطمینان حاصل شود. این پیگیری‌ها معمولاً هر ۳ تا ۶ ماه در سال اول و سپس سالیانه انجام می‌شود.

برای بیمارانی که مشکلات زمینه‌ای مثل کبد چرب، هپاتیت یا فیبروز دارند درمان این بیماری‌ها بخش مهمی از اقدامات بعد از تشخیص است. کنترل وزن، اصلاح رژیم غذایی، ترک الکل، درمان دارویی هپاتیت، و ارزیابی سفتی کبد با فیبرواسکن یا الاستوگرافی از اقدامات اساسی هستند.

در مواردی که توده نیاز به درمان تهاجمی داشته باشد بیمار به متخصص گوارش یا جراح کبد ارجاع داده می‌شود. در نهایت پیگیری منظم و همکاری بیمار با پزشک نقش تعیین‌کننده‌ای در جلوگیری از پیشرفت بیماری و انتخاب بهترین درمان دارد.
اقدامات بعد از شناسایی

توصیه پایانی

سونوگرافی ابزار مهم و کاربردی برای بررسی کبد است اما همیشه قادر به شناسایی تمام توده‌های کبدی نیست. اندازه کوچک ضایعه، محل قرارگیری، نوع بافت، چربی کبد، گازهای روده و حتی کیفیت دستگاه از عوامل پنهان‌ماندن توده‌ها هستند. به همین دلیل در موارد مشکوک یا بیماران پرخطر لازم است از روش‌های دقیق‌تر مثل CT، MRI یا فیبرو اسکن استفاده شود.
در مرکز تصویربرداری راد از دستگاه‌های پیشرفته و متخصصان باتجربه استفاده می‌شود تا کوچک‌ترین ضایعات کبدی نیز با بالاترین دقت بررسی شوند. اگر سونوگرافی قبلی شما نتیجه‌ای مبهم داشته یا پزشک به توده مشکوک شده است می‌توانید برای انجام سونوگرافی تخصصی کبد یا تصویربرداری تکمیلی به راد مراجعه کنید. تیم ما همواره کنار شماست تا با تصویربرداری دقیق و استاندارد نگرانی‌هایتان را کاهش دهیم و روند تشخیص پزشکی را تسهیل کنیم. لذا برای رزرو نوبت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02166126561 اقدام نمایید.


منابع
docpanel.com
clevelandclinic.org

بله ضخامت بافت چربی عبور امواج صوتی را محدود می‌کند.

بله دستگاه‌های مدرن دقت بسیار بیشتری دارند.

خیر تنها توده‌های مشکوک یا مواردی با یافته مبهم نیازمند MRI هستند.

لیست نظرات

مهدی حسینی

خیلی عالی بود من همیشه فکر میکردم سونوگرافی همه چی رو نشون میده

محمدجواد

احمدی من شنیده بودم توده های کوچک سخت دیده میشه

سعید فرهادی

توضیحات تخصصی ولی قابل فهم


رادیولوژی و سونوگرافی راد - بهترین تصویربرداری بلوار کشاورز