حاملگی خارج رحمی چگونه تشخیص داده می‌شود و چه علائمی دارد؟

حاملگی خارج رحمی چه علائمی دارد و چگونه می توان آن را تشخیص داد؟
تیم تولید محتوای ایران نوبت
1404/09/15

علائم حاملگی خارج رحمی

علائم حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج رحمی یکی از شرایط خطرناک بارداری است که در آن جنین به‌جای رحم در جایی خارج از فضای مناسب خود لانه‌گزینی می‌کند. این وضعیت به‌سرعت می‌تواند جان مادر را تهدید کند به‌ویژه اگر دیر تشخیص داده شود. در این بخش علائم رایج این عارضه را بررسی میکنیم:

درد شدید یا یک‌طرفه شکم

درد شکمی مهم‌ترین علامت حاملگی خارج رحمی است. این درد معمولاً در یک سمت شکم احساس می‌شود و با گذشت زمان شدیدتر می‌گردد. زنان در توصیف این درد اشاره می‌کنند که حالت تیر کشیدن یا سوزش دارد. در صورت پارگی لوله، درد ناگهانی، بسیار شدید و غیرقابل تحمل می‌شود. احساس درد شانه نیز ممکن است رخ دهد زیرا خونریزی داخلی موجب تحریک دیافراگم می‌شود.

خونریزی غیرطبیعی واژن

خونریزی کم، لکه‌بینی یا خونریزی نامنظم می‌تواند از اولین نشانه‌های این عارضه باشد. این خونریزی معمولاً با خونریزی پریود تفاوت دارد و ممکن است رنگ تیره‌تری داشته باشد. در برخی موارد خونریزی بسیار کم است و تکرار می‌شود که همین موضوع باعث گمراهی فرد می‌شود.

سرگیجه، ضعف ناگهانی و علائم شوک

اگر رشد جنین باعث پارگی لوله فالوپ شود خونریزی داخلی اتفاق می‌افتد. این وضعیت با علائمی مانند سرگیجه شدید، غش، ضعف ناگهانی، افت فشار خون و رنگ‌پریدگی همراه است و نیاز به مراجعه فوری اورژانس دارد. این مرحله کاملاً خطرناک است و می‌تواند جان مادر را تهدید کند.

علائم دیررس و خطرناک

در مراحل پیشرفته درد شکم با نفخ، تهوع شدید یا مشکل در دفع همراه می‌شود. این علائم معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که خون در حفره شکمی تجمع پیدا کرده است. اگر فرد این علامت‌ها را تجربه می‌کند نباید منتظر بماند و باید فوراً به مرکز سونوگرافی مراجعه کند.

راه‌های تشخیص

راه‌های تشخیص
تشخیص دقیق این عارضه نیازمند ترکیبی از معاینه بالینی، آزمایش خون و تصویربرداری است. از آنجا که علائم اولیه این نوع بارداری با بسیاری از مشکلات دیگر مشابه است تشخیص صرفاً بر اساس نشانه‌ها ممکن نیست. پزشک معمولاً پس از گرفتن شرح حال و بررسی علائم اولیه، بیمار را برای انجام آزمایش β-hCG و سپس سونوگرافی ارجاع می‌دهد. سطح هورمون بارداری نقش مهمی در مسیر تشخیص دارد زیرا در حاملگی طبیعی میزان آن به‌طور منظم افزایش می‌یابد اما در حاملگی خارج رحمی معمولاً این روند طبیعی مشاهده نمی‌شود.

مهم‌ترین ابزار تشخیصی این وضعیت، سونوگرافی ترانس‌واژینال است. این نوع سونوگرافی با دقت بسیار بالا و وضوح مناسب امکان مشاهده داخل رحم و لوله‌ها را فراهم می‌کند. اگر ساک بارداری داخل رحم دیده نشود اما تست بارداری مثبت باشد پزشک احتمال حاملگی خارج رحمی را در نظر می‌گیرد. در برخی شرایط که سونوگرافی هنوز قادر به تشخیص قطعی نیست سطح هورمون ظرف ۴۸ ساعت دوباره اندازه‌گیری می‌شود و روند افزایش آن بررسی می‌گردد.

در برخی موارد نادر پزشک از تصویربرداری‌های تکمیلی مانند سونوگرافی شکمی یا MRI برای ارزیابی بهتر استفاده می‌کند. با این حال سونوگرافی ترانس‌واژینال همچنان اصلی‌ترین و دقیق‌ترین روش تشخیص به شمار می‌رود و معمولاً در هفته‌های ابتدایی بارداری کاربرد بالایی دارد. برای انجام سونوگرافی در بلوار کشاورز می‌توانید به مرکز تصویربرداری راد مراجعه کنید.

اقدامات ضروری برای پیشگیری

اقدامات ضروری برای پیشگیری
اگرچه پیشگیری صددرصدی از این عارضه ممکن نیست اما مجموعه‌ای از رفتارها و مراقبت‌ها می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی احتمال بروز آن را کاهش دهد از جمله:
درمان کامل و به‌موقع عفونت‌های لگنی و عفونت‌های منتقله از راه تماس جنسی (PID)
استفاده از روش‌های محافظتی در رابطه جنسی برای جلوگیری از ابتلا به عفونت‌هایی مانند کلامیدیا و سوزاک
ترک سیگار، زیرا نیکوتین عملکرد مژک‌های لوله فالوپ را مختل می‌کند
انجام چکاپ‌های منظم زنان و بررسی سلامت رحم و لوله‌های فالوپ
مراجعه زودهنگام برای سونوگرافی در بارداری بعدی به‌ویژه اگر سابقه این عارضه را دارید
پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای هورمونی و مشورت با پزشک قبل از استفاده از روش‌های کمک‌باروری
کنترل و درمان التهاب‌ها و بیماری‌های مزمن لگنی در اولین فرصت
رعایت بهداشت جنسی و جلوگیری از تعدد شریک جنسی
درمان سریع کیست‌های التهابی و مشکلات ساختاری لگن در صورت تشخیص
پرهیز از دوش واژینال که می‌تواند محیط طبیعی واژن را برهم بزند و خطر عفونت را افزایش دهد
مدیریت درست روش‌های جلوگیری از بارداری و آگاهی از مواردی که استفاده از IUD نیازمند بررسی دقیق‌تر است
کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی برای جلوگیری از عفونت‌های مکرر
مشورت با پزشک قبل از اقدام به بارداری در صورتی که سابقه جراحی‌های لگنی یا لوله‌ای دارید

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
افراد خاصی نسبت به دیگران احتمال بیشتری دارند که دچار این عارضه شوند. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که لوله‌های فالوپ آسیب‌دیده، مسدود یا ملتهب باشند اما عوامل دیگری هم می‌توانند خطر را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

سابقه حاملگی خارج رحمی

اگر قبلاً یک‌بار این مشکل را تجربه کرده باشید احتمال تکرار آن بیشتر است. میزان خطر بسته به محل و نوع درمان قبلی می‌تواند بالاتر باشد.

آسیب یا جراحی روی لوله‌های فالوپ

جراحی‌های لگن، جراحی مربوط به لوله‌ها، یا هر نوع اسکاری (جای زخم داخلی) می‌تواند عبور تخمک بارورشده را مختل کند.

عفونت‌های لگنی (PID)

عفونت‌هایی مانند کلامیدیا و سوزاک می‌توانند باعث التهاب و چسبندگی در لوله‌ها شوند و خطر بروز این عارضه را افزایش دهند.

اندومتریوز

وجود بافت آندومتر در خارج از رحم می‌تواند باعث چسبندگی و اختلال در عملکرد لوله‌های فالوپ شود.

استفاده از روش‌های کمک‌باروری (مانند IVF)

در درمان‌های ناباروری احتمال لانه‌گزینی غیرطبیعی کمی بالا می‌رود.

استفاده از IUD (به‌ندرت)

اگرچه IUD به‌طور کلی احتمال بارداری را کاهش می‌دهد اما اگر باوجود IUD فرد باردار شود احتمال خارج‌رحمی بودن آن کمی بیشتر است.

سیگار کشیدن

نیکوتین حرکت طبیعی لوله‌های فالوپ را مختل می‌کند و احتمال گیر افتادن تخمک بارورشده را افزایش می‌دهد.

افزایش سن (بیشتر از ۳۵ سال)

با افزایش سن احتمال آسیب‌های لوله‌ای و مشکلات باروری بیشتر می‌شود.

سابقه ناباروری یا تلاش طولانی برای بارداری

اختلالات هورمونی، لوله‌ای یا ساختاری می‌تواند احتمال بارداری خارج از رحم را بیشتر کند.

اختلالات ساختاری رحم یا لوله‌های فالوپ

نقایص مادرزادی، تنگی یا پیچ‌خوردگی لوله‌ها باعث می‌شود جنین نتواند به‌موقع به رحم برسد.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

کلام آخر

حاملگی خارج رحمی یکی از خطرناک‌ترین شرایط بارداری است که تشخیص دیرهنگام آن می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. شناسایی علائم مهم مانند درد یک‌طرفه شکم، خونریزی غیرطبیعی و ضعف ناگهانی نقش حیاتی دارد. سونوگرافی ترانس‌واژینال و آزمایش β-hCG اصلی‌ترین ابزارهای تشخیص این وضعیت هستند و مراجعه سریع به مراکز تخصصی مانند مراکز تصویربرداری کمک می‌کند درمان زودهنگام انجام شود. آگاهی، دقت و اقدام به‌موقع بزرگ‌ترین عوامل جلوگیری از خطرات این نوع بارداری هستند.
مرکز رادیولوژی و سونوگرافی راد با بهره‌گیری از دستگاه‌های سونوگرافی پیشرفته و کارشناسان باتجربه امکان تشخیص دقیق و سریع حاملگی خارج رحمی را در کوتاه‌ترین زمان فراهم می‌کند. در این مرکز سونوگرافی با دقت بالا انجام شده و تمامی بررسی‌های لازم برای تشخیص محل لانه‌گزینی انجام می‌گیرد. هدف راد ارائه خدماتی مطمئن و دقیق به بانوان و حمایت از سلامت مادر و جنین در حساس‌ترین مراحل بارداری است. برای تعیین وقت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02166126561 اقدام نمایید.


منابع
clevelandclinic.org
mayoclinic.org

خیر تست فقط وجود بارداری را نشان می‌دهد و محل آن را مشخص نمی‌کند.

در موارد بسیار محدود ممکن است اما اغلب نیاز به درمان دارد.

خطر تکرار بالاتر است اما بسیاری از زنان بارداری طبیعی خواهند داشت.

لیست نظرات

ساناز رضوانی

من درد یک طرف شکم داشتم با خواندن این مطلب خیلی آگاه شدم

صنم کشاورز

تجربه من این بود که خونریزی کم داشتم و جدی نگرفتم

شراره هاشمی

من سابقه حاملگی خارج رحمی داشتم این مطلب برایم یادآوری شد


رادیولوژی و سونوگرافی راد - بهترین تصویربرداری بلوار کشاورز