روماتیسم ستون فقرات چه خطراتی به همراه دارد؟

روماتیسم ستون فقرات، که اغلب با بیماری‌هایی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان شناخته می‌شود، در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب می‌تواند عوارض و خطرات جدی برای سلامت فرد ایجاد کند. در ادامه مهم‌ترین خطرات این بیماری را شرح می‌دهم:

جوش خوردن مهره‌ها (فیوژن ستون فقرات)

با پیشرفت بیماری، التهاب مزمن می‌تواند موجب رسوب کلسیم در رباط‌ها و مفاصل شود. این روند باعث جوش خوردن تدریجی مهره‌ها و ایجاد ستون فقرات سخت و بی‌حرکت می‌شود. این وضعیت می‌تواند:
انعطاف‌پذیری بدن را کاهش دهد
دامنه حرکتی را محدود کند
منجر به خمیدگی دائم ستون فقرات شود

درد مزمن و ناتوان‌کننده

دردهای مزمن و عودشونده به‌ویژه در ناحیه کمر و لگن، از علائم اصلی این بیماری است. این دردها ممکن است:
خواب را مختل کنند
عملکرد شغلی و اجتماعی فرد را کاهش دهند
وابستگی به داروهای مسکن را افزایش دهند

درگیری سایر ارگان‌ها

روماتیسم ستون فقرات تنها به مفاصل محدود نمی‌شود و می‌تواند بر ارگان‌های حیاتی نیز تأثیر بگذارد، از جمله:
چشم: ایجاد یووئیت یا التهاب عنبیه با علائمی چون درد و تاری دید
قلب: التهاب آئورت و نارسایی دریچه آئورت
ریه‌ها: کاهش ظرفیت تنفسی به دلیل خشکی قفسه سینه

افزایش احتمال شکستگی ستون فقرات

با تغییر شکل و خشکی استخوان‌ها، ستون فقرات به شدت آسیب‌پذیر می‌شود و در برابر ضربات حتی جزئی نیز احتمال شکستگی وجود دارد. این شکستگی‌ها ممکن است:
با آسیب به نخاع همراه باشند
منجر به فلج موضعی یا دائم شوند

اختلالات روحی-روانی

درد مزمن، ناتوانی حرکتی و کاهش کیفیت زندگی ممکن است باعث:
اضطراب و افسردگی
کاهش اعتماد به نفس
انزوای اجتماعی

کاهش کیفیت زندگی و وابستگی به دیگران

در صورت پیشرفت بیماری، فرد ممکن است برای انجام امور روزمره مانند لباس پوشیدن، راه رفتن یا حتی غذا خوردن نیازمند کمک شود.

در بیماری روماتیسم ستون فقرات، علائم ممکن است به تدریج ظاهر شوند و در مراحل اولیه با دیگر مشکلات اسکلتی‌عضلانی مانند دیسک کمر یا کمردرد مکانیکی اشتباه گرفته شوند. آگاهی از علائم اختصاصی و غیر اختصاصی این بیماری، نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و جلوگیری از عوارض جدی دارد. در ادامه، مهم‌ترین علائم روماتیسم ستون فقرات را به تفکیک شرح می‌دهیم:

درد مزمن کمر (بویژه هنگام استراحت)

شروع آهسته و تدریجی
بیش از ۳ ماه ادامه دارد
معمولاً در نیمه‌شب یا هنگام بیدار شدن از خواب شدیدتر است
با تحرک بهبود پیدا می‌کند، برخلاف دردهای مکانیکی که با استراحت بهتر می‌شوند

خشکی صبحگاهی ستون فقرات

احساس خشکی و گرفتگی در ناحیه کمر، گردن یا لگن
معمولاً بیش از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد
با حرکت و فعالیت روزانه کاهش می‌یابد

محدودیت در حرکات ستون فقرات

کاهش انعطاف‌پذیری در حرکات خم شدن یا چرخش
مشکل در انجام کارهای روزمره مثل پوشیدن جوراب یا خم شدن

درد و التهاب مفاصل دیگر

درگیری مفاصل لگن، شانه، زانو یا پاشنه پا
ممکن است با تورم و گرمی همراه باشد

التهاب محل اتصال رباط‌ها به استخوان (انتزیت)

شایع‌ترین محل: پاشنه پا (آشیل)
درد در کف پا هنگام راه رفتن

خستگی مزمن و احساس ضعف عمومی

خستگی شدید حتی پس از استراحت
کاهش تمرکز و بی‌حوصلگی

علائم هشداردهنده برای مراجعه به پزشک

درد کمر مزمن که با استراحت بهتر نمی‌شود
خشکی صبحگاهی بیش از ۳۰ دقیقه
سابقه خانوادگی بیماری‌های روماتیسمی
علائم چشمی یا پوستی همراه با درد مفاصل
در صورت مشاهده این علائم، به‌ویژه در سنین جوانی (زیر ۴۰ سال)، مراجعه به روماتولوژیست ضروری است. تشخیص زودهنگام می‌تواند از پیشرفت بیماری و آسیب دائمی به ستون فقرات جلوگیری کند.

در تشخیص این بیماری، ترکیبی از شرح حال بالینی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های پاراکلینیکی استفاده می‌شود. در ادامه، روش‌های اصلی تشخیص این بیماری را به تفصیل شرح می‌دهم:

شرح حال بالینی

درد مزمن کمر با شروع زیر ۴۰ سال
بهبود با فعالیت، بدتر با استراحت
خشکی صبحگاهی بیش از ۳۰ دقیقه

معاینه فیزیکی

محدودیت حرکات ستون فقرات
تست شوبر برای بررسی انعطاف‌پذیری
بررسی درد در مفاصل لگن و پاشنه

آزمایش‌های خون

ESR و CRP ↑ (نشان‌دهنده التهاب)
HLA-B27 مثبت (در بیشتر بیماران دیده می‌شود)

تصویربرداری

X-Ray لگن (برای مفاصل ساکروایلیاک)
MRI (تشخیص التهاب زودهنگام، ادم، جوش‌خوردگی مهره‌ها)

استفاده از معیار ASAS

ترکیب یافته‌های بالینی، آزمایشگاهی و تصویربرداری

در صورت مشاهده علائم مشکوک، انجام تصویربرداری دقیق، به تشخیص زودهنگام کمک می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم اگر قصد مراجعه برای رادیوگرافی کل ستون فقرات در تهران را دارید، به مرکز تصویربرداری راد که یکی از مراکز مجهز و ایمن در این زمینه می‌باشد مراجعه کنید.

روماتیسم ستون فقرات بیماری‌ای است که در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌شدت کاهش دهد. با آگاهی از علائم و مراجعه زودهنگام به پزشک، می‌توان جلوی پیشرفت این بیماری را گرفت و از عوارض جبران‌ناپذیر آن جلوگیری کرد.
مرکز تصویربرداری راد با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته و روش‌های نوین تصویربرداری، نقش مهمی در تشخیص دقیق و زودهنگام این بیماری‌ را ایفا می‌کند. در صورت مشاهده علائم مشکوک، انجام تصویربرداری به‌موقع می‌تواند گام اول در حفظ سلامت ستون فقرات شما باشد. به این منظور برای رزرو نوبت یا دریافت مشاوره، می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 02166126561 اقدام نمایید.


منابع
spine-health.com
yalemedicine.org